Vanilya İsmi Nereden Geliyor?
Orta Amerika yerlileri tarafından uzun zaman önce bilinen vanilya, Amerika’nın keşfinden bu yana dünyanın dört bir yanındaki gurmelerin kalbini kazanmak için kakao ve o zamana kadar Yeni Dünya’nın bilinmeyen meyveleriyle bir araya geldi. Mayalar ve daha sonra Aztekler vanilyaya “tlilxochitl” adını verdiler ve bunu esas olarak kraliyet çikolatalı içecekleri için kullandılar. Avrupalılar 17. yüzyılda keşfettiler ve sevmeye başladılar. Pek çok hastalığa çare olarak, kokusu ve tadı nedeniyle yiyecek ve içeceklere katkı maddesi olarak kullandılar. Aynı zamanda güçlü bir afrodizyak olarak da kabul edildi.
Bugün herkes vanilyanın kokusunu ve tadını biliyor. Vanilya kokusu, başlıca vanilin ve piperonal (heliotropin) olmak üzere çeşitli bileşenlerden oluşur. Dünyanın en popüler çeşidi olan V. planifolia Meksika kökenli bir tür orkide olan tırmanma bitkisidir. Bu bitkinin yaklaşık yüz çeşidi vardır, ancak tadı ve kokusu nedeniyle geniş ticari üretimde sadece ikisi kullanılmaktadır: V. planifolia ve V. tahitiensis.
Vanilya Nerelerde Yetişiyor?
V. planifolia bugün tropikal iklimlerde, Meksika ve Güney Amerika’da, Karayipler’de, Hint Okyanusu adalarında, Endonezya’da yetişiyor… Meksika’da yetişen vanilya, menşe ülkesinde yetişmesi nedeniyle en iyilerden biri olarak kabul ediliyor; ancak oradaki üretim büyük değil. V. Bourbon, Comoro Adaları ve Reunion adalarında yılda 1.000 ton bakla ürettikleri için en büyük üreticisi olarak kabul edilen Hint Okyanusu’ndaki bir ada olan Madagaskar’dan geliyor. Aynı varyant Afrika ve Endonezya’da da yetiştirilmektedir. Adını, kraliyet evinin şerefine verilen Reunion Adası’nın eski adı olan Bourbon’dan almıştır. Bourbon vanilya, yeni ve farklı üretim koşulları, tat ve koku kalitesini kesinlikle etkiler.
Bourbon, koku ve tat bakımından zengindir. Kurutma işlemi sırasında kristal şeklinde baklalar tarafından üretilen doğal vanilin üretimi için kullanılır. Doğal vanilin üretimi uzun ve pahalı bir süreçtir. Vanilya baklaları güzellerden oluşur ve büyür.